Ulusal Ağaçlandırma Günü etkinlikleri kapsamında Muğla’nın Milas ilçesinde “Eski Maden Sahalarının Rehabilitasyonu” konulu panel düzenlendi.
Yeniköy Kemerköy Enerji Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ (YK Enerji) tarafından Yeniköy Termik Santrali Konferans Salonu’nda düzenlenen “Geleceğe Nefes” sloganıyla düzenlenen panelin moderatörlüğünü Teknoloji ve Sürdürülebilirlik Sorumlusu Sertaç Doğanay üstlendi.
Panele, İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Kumral, Türkiye Doğayı Savunma Derneği (TTKD) Yönetim Kurulu Başkanı Ali İstek Koç, 9 Eylül Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Çağatay Pamukçu, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) Maden Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Taki Güler ve YK Güç Proje Danışmanı Doç. Dr. Sultan Gündüz konuşmacı olarak katıldı.
YK Güç Genel Müdürü Erol Demir konuşmasında, 2025 yılı sonuna kadar 1200 hektarlık eski maden alanının rehabilite edilerek doğaya kazandırılacağını söyledi.
Cumhuriyet tarihinin en büyük doğa restorasyon projelerinden birini başlattıklarını belirten Demir, “Ülkemiz ve şirketimiz adına çok anlamlı bir gün yaşıyoruz. Bugün ağaçlandırma çalışmalarına başladığımız Hüsamlar madeni bugün hayata geçiriliyor. 40 yıl önce ilk kömürün çıkarıldığı bölgelerden biri. Bu bizim için ve Türk madenciliği için çok büyük bir an.” “Milat. Maden sahası olarak ömrünü tamamlayan bu bölgeyi yeniden doğayla buluşturacağız.” söz konusu.
Demir, izleyecekleri uzun yolda kararlı olduklarını vurgulayarak, süreci bilimsel bir noktaya taşımak ve paydaşları sürece dahil etmek için kendilerine yol gösterecek danışmanlar seçtiklerini belirtti.
TTKD ile bu yolda yürümenin kendilerine rehber olacağını anlatan Demir, “8 bin fidan diktik. 2023 yılında ağaçlandırılacak 63 hektar alana toplam 250 bin fidan dikilecek. Gelecek yıl hedefimiz” 500 hektardan fazla alanı ağaçlandırmaktır. 2025 yılı sonuna kadar toplam bitki sayısı dikilecektir.” ve ağaç sayısı 3 milyonun üzerindedir.” dedi.
“Her ay bilim kurulu uzmanlarımız sahaya gelerek rapor hazırlayacak.”
TTKD Yönetim Kurulu Başkanı Koç, YK Enerji’yi rehabilitasyon sürecinde tam yetkiyle izleyeceklerini ve raporları şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşacaklarını belirtti.
TTKD olarak doğru yapılana destek olmak, yanlış olanı söylemenin misyonları olduğunu vurgulayan Koç, “Maalesef Türkiye’de rehabilite edilen maden sayısı çok az. YK Enerji’nin başlattığı bu projeyi çok önemli buluyoruz. Ülkemize örnek olacağına inandığımız projeyi takip ettik ve denetleme görevini üstlendik.” “Her ay bilim kurulundan uzmanlarımız sahaya gelerek inceleme yapacak ve rapor hazırlayacak. Bunu kamuoyuyla paylaşacağız.” değerlendirmesini yaptı.
“Dünyada tespit edilen 70 elementten 60’ı ülkemizde bulunuyor.”
İstanbul Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Kumral da ülkelerin gelişmişlik düzeyinin kişi başına tüketilen enerjiyle ölçüldüğünü, medeniyetin madencilik sayesinde geliştiğini kaydetti.
Madenciliğin tüm dünyada maksimum 7-8 kilometre, dünya ortalamasının 2,5 kilometre, Türkiye’de ise 250 metre derinlikte yapıldığını anlatan Kumral, şöyle devam etti:
“Ülke olarak belli bölgelerde mermer madenciliği, taşocakçılığı ve kömür madenciliği yapıyoruz. Ayrıca birkaç bakır madenimiz olması da gurur verici. Dünyada tespit edilen 70 elementten 60’ının ülkemizde bulunduğu ortaya çıktı. Madencilik ile çevreyi birbirine zıt gibi göstermek doğru değil. Bu kısır döngüyü çözmeliyiz. Kamuoyunu bilinçlendirmeliyiz. “Madenleri işleteceğiz, bunu yaparken de yeni nesil çevre teknolojileriyle çalışacağız. Bir maden projesini yürütürken çevre mühendisliği, iklim mühendisliği ve rehabilitasyon süreçlerini yönetecek disiplinlerle birlikte hareket etmeliyiz.”
“Maden atıklarından yeni malzemeler üretiyoruz”
MSKU’dan Prof. Dr. Güler, günümüzde madenciliğin çevresel etkilerini en aza indirmek için teknolojinin kullanılması gerektiğini belirtti.
En önemli konulardan birinin maden atıklarının teknolojiden yararlanılarak dönüştürülmesi olduğuna işaret eden Güler, “Bir diğer konu ise madenlerle üretilen ürünlerin ömrünü tamamladıktan sonra atık haline gelmeyerek döngüsel ekonomiye kazandırılmasıdır. Üniversitedeki mermer ve krom atıklarını daha da katma değerli hale getiriyoruz. Bu atıklar farklı ürünlere dönüştürülüyor.” “Bunu sanayide kullanabilir, yeni ürünler üretebiliriz.” söz konusu.
Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çağatay Pamukçu, madenlerin rehabilitasyonunun farklı adımlardan oluştuğunu, öncelikle ekosistem envanterinin iyi belirlenmesi, ardından sahanın stabilitesinin sağlanması gerektiğini vurguladı.
Pamukçu, atık bertarafı, su akış yolları ve drenaj kanallarının iyileştirilmesi ve arazi yönetiminin de yapılması gerektiğini belirterek, şöyle konuştu:
“Başarılı bir rehabilitasyon için bölgenin coğrafi ve iklim koşullarına uygun olarak ağaçlandırılması gerekmektedir. İklim koşullarına ve sahanın yapısına bağlı olarak 1-2 yıl boyunca takip ve bakım yapılması da büyük önem taşımaktadır. Başarısız ekimler mutlaka yapılmalıdır. yenilenmesi ve yabancı otların ortaya çıkması engellenmelidir.”
Proje doğanın önceliklerine göre tasarlandı
Doç. Rehabilitasyon projesinin danışmanlığını yapan Prof. Dr. Sultan Gündüz, YK Güç ile başlattıkları rehabilitasyon çalışmasının 2025 yılı sonuna kadar uzatılacağını söyledi.
Doğanın kendi sistemlerine müdahale edilen her alanda bırakacağı etkinin iyi analiz edilmesi gerektiğini belirten Gündüz, şöyle devam etti:
“Bu projede çevresel sürdürülebilirlik ilkelerini uyguladık. Projenin doğanın ve yerel halkın ihtiyaçlarını karşılaması gerektiğine inanıyoruz. Ekosistem restorasyonuna bakış açısının yeniden sorgulandığı bir sürece adım attık. Bitkilerin de bir sosyolojisi var. Her bitkinin, etrafındaki diğer bitkilere kattığı hayati bir değeri vardır. İşte sadece bir tanesi: “Ağaçlandırmadan değil, büyük bir ekosistemden bahsediyoruz.”
Hüsamlar Madeni’nde ağaçlandırma çalışmaları başladı
YK Güç, 11 Kasım Ulusal Ağaçlandırma Günü’nde “Geleceğe Nefes” temasıyla Türkiye’nin en büyük ağaçlandırma projesini başlatarak Hüsamlar Madeni’ne 8 bin fidan dikti. 2025 yılı sonuna kadar toplam 1200 hektara ulaşacak rehabilitasyon alanına 3 milyon bitki ve ağaç dikilmesi hedefleniyor.
